De grote worsteling van elke diëtist: ‘Fake news’ over voeding

Dieethypes

Wat hebben het ‘oermens-dieet’, het ‘Voedingszandloper-dieet’, het ‘raw-food-dieet’, het ‘ontzuringsdieet’ en het ‘bloedtype-dieet’ gemeen?

Het zijn allemaal diëten die veel aandacht en enthousiaste volgers krijgen. Ze gaan steeds uit van een grote ‘ontdekking‘, een soort samenzwering of een verzwijging van de waarheid. Vaak ontstaat de hype vanwege een centrale figuur, een ‘goeroe‘ die hierover een boek heeft geschreven.

Deze invloedrijke personen komen steeds tot een bepaalde verkeerde conclusie door het combineren van onwetenschappelijke beweringen met bepaalde gegronde feiten.

Probleem (voor diëtisten)

De bijkomende moeilijkheid die veel diëtisten ervaren is dat mensen in bepaalde gevallen deze goeroes gaan geloven boven hen.
Het is aan de diëtisten om deze misinformatie te weerleggen en om de wetenschappelijk bewezen informatie aan te bieden.
Niet eenvoudig, aangezien er aan een hoog tempo nieuwe ‘hypes’ tevoorschijn komen met vaak weer een andere invalshoek.
Bij sommige mensen lukt dat, anderen mensen blijven echter bij hun eerste standpunt, wat je ook zegt. Deze laatste groep mensen zal gedurende een (erg) lange tijd bepaalde gewoonten behouden die in lijn zijn met de voorschriften van de ‘goeroe’.

Dit kan wel degelijk gevolgen hebben voor hun gezondheid. Vrije meningsuiting is een basisrecht, maar ook hier zijn (ethische) grenzen aan.
Die grens ligt in dit geval bij het verspreiden van misinformatie wanneer dit leidt tot het schaden van andermans gezondheid. Hiernaast gaat het ook vaak gepaard met verspilling van tijd, wilskracht en geld.

Daarom kunnen diëtisten toch best voldoende weerwerk blijven bieden. Dit voor de aanzienlijk grote groep mensen die wel van mening kan veranderen.

Hoe ermee omgaan: 4 tips

Hieronder een aantal tips om dit soort misinformatie te bespreken met klanten of patiënten.

1. Houd vast aan de algemene principes en ga niet mee in bijvoorbeeld het rangschikken van de diëten. Verlos mensen van de gedachte dat er ergens een ‘magische’ dieetmethode of voedingsmiddel is. In dieetboeken zal men helaas geen geheime trucjes voor vetverlies kunnen vinden.Wat ook niet bestaat is één grote boosdoener, verantwoordelijk voor de gehele obesitas epidemie. (Meer hierover: Obesitas-epidemie: wie is de schuldige?)
2. Richt je niet op de ‘goeroe’ en val deze niet persoonlijk aan, ook al heb je een sterke afkeer voor deze persoon. Beperk je tot de misinformatie en haal misschien ook enkele positieve zaken aan. Te ‘agressief’ ingaan op iets waar iemand op dat moment in gelooft, kan ervoor zorgen dat iemand des te harder zijn eigen gelijk zal willen verdedigen. Het is namelijk veel moeilijker om toe te geven dat je er helemaal naast zat dan slechts op bepaalde vlakken.
3. Beperk je tot de vragen of problemen die de cliënt of patiënt heeft. Iemand die gepassioneerd is door voeding en gezondheid zal misschien de goedbedoelde neiging hebben om te blijven vertellen, maar hiermee verliest men niet zelden de aandacht van de persoon voor zich. De persoon zal veel meer van de uitleg opnemen als men een rechtstreeks en beknopt antwoord geeft op zijn of haar vragen.
4. Leg uit hoe het komt dat bepaalde sensatiemedia informatie soms helemaal verkeerd interpreteren of voorstellen. Waarom dat één studie nooit genoeg bewijs kan leveren, maar dat deze moet kunnen worden gerepliceerd. Waarom dat resultaten op muizen niet zomaar kunnen doorgetrokken worden naar de gehele menselijke bevolking.

Expert?

Tenslotte mogen voedingskundigen ook voldoende assertief zijn. Zij hebben één of meerdere opleidingen voltooid in hun vakgebied. Dit terwijl de mensen achter de misinformatie deze opleidingen en de overheid op een weinig respectvolle manier proberen te ondermijnen. Ze suggereren dat diëtisten deel uit maken van het deel van de bevolking die het bij het verkeerde eind heeft betreffend voeding.
Het is niet omdat mensen elke dag eten en drinken, dat iedereen dan het recht heeft om zich ‘expert in voeding’ te noemen. Net zoals iemand die elke dag medicatie neemt, daarom geen expert is in farmacologie. Of iemand die elke dag over een brug wandelt, heeft niet het recht om er één te bouwen.

Dat gezegd zijnde is ieder persoon wel expert in zijn eigen leven, zijn gewoonten en voorkeuren. Ieder persoon is vrij om zelf te eten en te drinken wat hij of zij wil. Maar voedingsadvies geven aan andere personen is nog een heel ander paar mouwen, zeker als er sprake is van een medische aandoening… Daarvoor heb je een diploma nodig.

Bedankt voor het lezen! Hopelijk vonden jullie dit onderwerp interessant.
Indien dit het geval is, kan je zeker eens mijn andere artikels bekijken: overzicht.

Ook ben ik benieuwd naar jouw mening of feedback! Laat gerust een berichtje achter.

Groetjes,
Pieter Brughmans, diëtist regio Leuven.

Meer info & adres voor verschillende locaties: Leuven – Korbeek-Lo – Tienen onderaan deze webpagina of hier.